Voor Mensenlinq heb ik weer een blog geschreven over coping en gestapeld verlies. Het verhaal van Annelies, die al veel heeft meegemaakt op jonge leeftijd.
Jouw levenslijn – verlies een plek geven
Eén van de oefeningen die ik doe op workshops over verlies is de levenslijn. Vaak realiseren mensen zich niet hoeveel verliezen ze al hebben meegemaakt in hun leven en dat ze eigenlijk wel heel veerkrachtig zijn. Zo ook Annelies, ze kwam bij me omdat nadat haar oma was overleden en ze steeds meer vast kwam te zitten.
Moeilijke start
Toen Annelies werd geboren, was de relatie tussen haar vader en moeder al ingewikkeld. Een aantal maanden na haar geboorte barste de bom. Er was huiselijk geweld en Annelies ging met haar moeder bij haar opa en oma wonen. Het was een spannende tijd. Annelies weet er zelf niet veel van, maar uit de verhalen heeft ze gehoord, dat er veel dreiging van haar vader uitging. De moeder van Annelies (Thea) probeerde daarna haar leven weer op te bouwen en oma nam de opvoeding van Annelies op zich.
Veilig bij haar grootouders
In de jaren die volgen raakt Thea steeds meer op de achtergrond. Ze werkte heel veel, is daardoor in een burn-out terecht gekomen. Op een gegeven moment is het noodzakelijk dat ze wordt opgenomen. In die tijd komt haar vader om het leven bij een geweldsincident. Annelies krijgt er niet heel veel van mee. Ze heeft het prettig bij haar grootouders en op school gaat het ook goed.
Terug naar moeder
Als Annelies 11 is, krijgt haar moeder, die na alle behandelingen flink is opgeknapt, een relatie. Thea wordt zwanger en ze vestigt zich met haar nieuwe partner in een dorpje in de buurt van haar ouders. Annelies gaat af en toe op bezoek met haar oma, maar dat vindt haar moeder niet genoeg. Ze voelt zich sterk en vindt dat Annelies ook bij het gezin hoort. Annelies voelt zich erkend en gaat in het nieuwe samengestelde gezin wonen. Haar broertje wordt geboren en ze is dol op hem. Het contact met haar bonusvader loopt minder soepel. Na een aantal jaren gaat het weer mis met Thea, ze kan het leven niet aan. Op een stil moment in de instelling waar ze dan verkeerd, weet ze te ontsnappen en beneemt zichzelf van het leven.
Omgaan met verlies
Het verlies van haar moeder brengt Annelies flink in de war. Hoewel ze weer terug kan naar het veilige nest van haar grootouders, gaat het op school flink mis. Ze stroomt af van het vwo naar de havo. Met veel liefde en hulp haalt ze toch haar diploma. Opa en oma blijven haar ondersteunen in deze moeilijk periode. Samen gaan ze op zoek naar een passende beroepsopleiding. Met glans lukt het Annelies de opleiding Social Work in 4 jaar af te ronden en ze vindt een passende baan in de zorg. Ze gaat op zichzelf wonen en bouwt een mooi netwerk op van vrienden en vriendinnen. Bij opa en oma valt ze regelmatig binnen. Ze geniet van de aandacht en het heerlijke eten. Ook gaan oma en Annelies regelmatig samen op pad. Even lekker de stad in, een terrasje pakken of wandelen in het bos. Ze genieten van elkaars gezelschap.
Ouderdom
In de jaren die volgen krijgen opa en oma steeds mee kwaaltjes. De uitjes worden minder en anders en Annelies krijgt een meer zorgende rol. En dan gaat het snel. Opa overlijdt op 80 jarige leeftijd aan een hartaanval en een aantal maanden later wordt oma geveld door Covid. Haar gezondheid gaat daarna zo achteruit dat ook zij snel komt te overlijden. Annelies weet even niet waar ze het moet zoeken.
Zelf doen
De veilige basis waarop Annelies altijd terug kon vallen is weg. Ze staat alleen en zo voelt ze het ook, ondanks alle lieve mensen om haar heen. Omdat haar oma is overleden op een leeftijd waarop mensen gemiddeld komen te overlijden, vindt ze dat ze niet moet zeuren. Oma heeft een goed leven gehad en het is normaal dat je op een gegeven moment doodgaat. Met die instelling gaat ze al snel weer aan het werk en pakt ze het leven weer op. Ze heeft haar verdrietige momenten, maar zolang ze leuke dingen doet, kan ze er wel mee omgaan. Zo deden zij en haar oma dat in het verleden ook.
Totdat Annelies problemen krijgt op haar werk. Ze maakt fouten die ze anders nooit maakt en heeft veel lichamelijke klachten. Haar werkgever snapt niet wat er aan de hand is. Annelies is een toegewijd werknemer en ze kon haar werk gemakkelijk aan. Eerst richt de hulp zich op het werk. Er zijn zaken veranderd, wellicht dat Annelies daarmee niet goed om kan gaan. Helaas heeft deze interventie geen oplossing. Als haar werkgever tijdens een intervisie bijeenkomst deze casus inbrengt, komt één van de deelnemers met het idee van gestapeld verlies en coping. Tijdens een volgend functioneringsgesprek brengt haar werkgever dit naar voren. Annelies wordt meteen emotioneel. Daar had ze zelf nooit aan gedacht, maar inderdaad, na het verlies van haar oma lukt het haar niet meer het leven op te pakken. Via haar werkgever komt ze bij mij.
Verteren van verlies
Veel mensen lukt het om een verlies te verdragen door veel leuke dingen te gaan doen. Toch komt er vaak een moment dat deze strategie niet meer voldoet. Zoals bij Annelies lukt het werk niet meer of krijg je andere klachten. Er is dan werk aan de winkel. Met Annelies hebben we samen haar levenslijn bekeken en gezien hoe haar strategie lange tijd heeft gewerkt. Daarna hebben we in een aantal sessies de gebeurtenissen teruggehaald en het verdriet van toen toegelaten. Dat was heftig voor Annelies en spannend omdat haar veilige basis (oma) niet meer in haar leven was. Toch lukte het haar met veel zelfzorg en hulp uit haar omgeving van onder andere een lieve vriendin die ook veel meegemaakt had, door deze periode heen te komen. Ze kon betekenis geven aan de verliezen. Haar oma en kreeg een mooie plek op haar levenslijn. Dat gaf haar kracht om verder te gaan met haar leven.